مشارکت در ساخت، قراردادی بین مالک زمین (یا ملک قدیمی) و شخص سازنده میباشد که در آن باهم توافق میکنند ساختمانی جدید در زمین مورد نظر بسازند. طبق این توافق، ملک به عنوان سرمایهی اولیه در اختیار سازنده قرار میگیرد و او متعهد میشود که هزینههای ساخت و ساز را پرداخته و در زمان مشخص شده ساختمان جدید را تحویل دهد.
این قرارداد به افرادی که دارای خانههای قدیمی هستند کمک میکند تا ملک خود را نو کنند و با تبدیل آن به آپارتمان و فروش واحدهای آن سود کسب کنند. مشارکت در ساخت در ایران شیوهای رایج برای ساخت آپارتمان است ولی تنظیم قرارداد آن میتواند پیچیدگیهای خود را داشته باشد.
این مقاله توسط وکیل پایه یک دادگستری در کرج صادق عطاالهی، متخصص وکیل ملکی در کرج تهیه شده است و در آن شرایط و انواع مشارکت در ساخت را توضیح میدهیم. تا انتها با ما همراه باشید.
مشارکت در ساخت
بسیاری از افراد صاحب ملک قدیمی یا زمین هستند و میخواهند در آن آپارتمان یا ملک جدید بسازند ولی سرمایهی کافی را برای این کار ندارند. از سوی دیگر بسیاری از سازندگان و پیمانکاران که دارای سرمایه و امکانات ساخت و ساز هستند به دنبال زمین برای اجرای پروژههای خود هستند. به این ترتیب بین مالک زمین و سازنده قراردادی تنظیم میشود که در آن با هم توافق میکنند ساختمان جدیدی بسازند. در این قرارداد زمان تحویل و سهم هریک از طرفین مشخص میشود.
در تنظیم قرارداد مشارکت در ساخت ، حتما به نکات زیر توجه کنید:
- انتخاب یک سازندهی معتبر و باتجربه
- مشورت با وکیل متخصص ملکی
- تنظیم یک قرارداد مشارکت جامع و شفاف
- نظارت دقیق بر روند ساخت و ساز
و همچنین مطمئن شوید که موارد زیر در قرارداد گنجانده شده باشند:
- مشخصات زمین و ساختمان
- سهم هر یک از طرفین در پروژه
- تاریخ شروع و پایان پروژه
- هزینههای ساخت و ساز
- نحوهی پرداخت هزینهها
- نحوهی حل اختلافات
قبل از اقدام به شروع مشارکت در ساخت، حتما مقاله «« قوانین مشارکت در ساخت »» را مطالعه کنید و سعی کنید در طول ساخت و ساز، با سازنده در ارتباط باشید و روند کار را بررسی کنید و در این راه از وکیل باتجربه در امور ملکی مشورت بگیرید.
انواع مشارکت در ساخت
مشارکت در ساخت میتواند به شکلهای مختلفی انجام شود. که در این بخش به توضیح آنها میپردازیم.
-
یک طرف ملک را تامین میکند و طرف دیگر هزینههای ساخت را
این روش رایجترین نوع قرارداد مشارکت در ساخت است که در آن طبق ارزش ملک و هزینههای ساخت و ساز سهم هریک از طرفین مشخص میشود.
-
همان ابتدا سه دنگ از ملک به سازنده واگذار میشود
روش دیگر این است که در همان ابتدای کار سه دانگ از ملک به سازنده منتقل میشود و در واقع سازنده از همان ابتدا در مالکیت شریک میشود.
-
مالک به سازنده وکالت میدهد
در این نوع قرارداد، توافق میشود که زمانی که ساخت و ساز تا مرحلهی خاصی انجام شد، مالک برای تنظیم سند رسمی به سازنده وکالت میدهد. البته به اندازهی سهم خود.
-
سند به صورت مرحلهای به سازنده واگذار میشود
این روش به این شکل انجام میگیرد که انتقال سند در طول روند کار و به صورت مرحله به مرحله به سازنده منتقل میشود. مثلا وقتی پیریزی ساختمان انجام شد، یک دانگ به سازنده منتقل میشود و وقتی اسکلتبندی ساختمان تمام شد یک دانگ دیگر.
برای تشخیص اینکه کدام روش مشارکت برای شما مناسبتر است حتما با وکیل متخصص مشورت کنید تا از حقوق خود به طور کامل آگاه شوید و دچار مشکلات حقوقی نشوید.
شرایط مشارکت در ساخت
مشارکت در ساخت یکی از رایجترین انواع قراردادهای ملکی میباشد که اگر به درستی تنظیم نشود ممکن است مشکلات حقوقی زیادی به بار آورد. از این رو مهم است که تمام نکات لازم را از قبل در نظر داشته باشید و نسبت به حقوق و تعهدات خود آگاهی کامل داشته باشید.
برای تنظیم قرارداد سعی کنید به موارد زیر دقت کنید:
- ارزش ملک و ارزش پروژه را در ابتدا محاسبه کنید
- سهم پیمانکار و مالک معمولاً از میانهی ۵۰ تعیین میشود، مثلا سهم صاحب ملک ۵۵ و سهم سازنده ۴۵ درصد مشخص میشود که میتواند تا ۶۰-۴۰ متغیر باشد.
- شرکت سازنده باید برای محل اسکان مالک تا زمان ساخت، مبلغی را به شکل بلاعوض به او پرداخت کند.
- به منظور جلوگیری از اختلافات احتمالی بهتر است داور یا حاکمی مشخص شود که مورد اعتماد دو طرف باشد.
- باید فهرستی از مصالح و لوازم مورد استفاده را به صورت مکتوب تهیه کرد.
- از شرکت سازندهی باسابقه و معتبر استفاده کنید.
- حق فسخ قرارداد باید برای دو طرف وجود داشته باشد.
- باید مشخص شود که ورثهی مالک در صورت فوت او چه مسئولیتی خواهند داشت.
- پیشرفت کار باید به صورت ماهانه یا دو ماهه گزارش شود.
- اگر قصد تجمیع املاک را دارید میتوانید قرارداد معاوضهی زمین با آپارتمان را به مالکان زمین های مجاور پیشنهاد کنید.
- اگر افرادی به عنوان نمایندهی مالک در پروژه حضور دارند باید مشخص شود که چه مسئولیتی دارند.
- وکالت کاری فقط برای انجام امور اداری به سازنده داده میشود.
- چکهایی که در زمان قرارداد صادر می شوند، باید در حضور کارشناس قرارداد یا داور و شاهدان امضاء و مبادله شوند.
- باید مشخص شود که پارکینگها و انباریها به چه شکل تقسیم میشود.
- تغییرات قیمت مسکن و نرخ تورم را در نظر بگیرید.
باید حتما ذکر شود که قرارداد، طبق مادهی ۱۰ قانون مدنی با علم و آگاهی کامل طرفین نسبت به مورد معامله و مفاد قرارداد تنظیم و امضا شده است.
تعیین درصد مشارکت در ساخت
به طور کلی سهم هریک از طرفین نسبت به میزان دارایی که به ساخت و ساز اختصاص میدهند و همینطور هزینههای مربوط به آن مشخص میشود. در پروژههای مشارکت در ساخت معمولا ارزش زمین بیش از هزینههایی است که در آن انجام میشود و صاحب ملک سهم بیشتری از سود نهایی خواهد داشت. با توجه به ارزش ملک معمولا این درصدگذاری بین ۵۰-۵۰ تا ۶۰-۴۰ متغیر است.
البته باید توجه داشت که سازنده در ابتدای پروژه باید مبلغی به عنوان بلاعوض به مالک پرداخت کند تا بتواند در زمان اجرای پروژه در خانهی جدید ساکن شود. این مبلغ معمولا به صورت توافقی مشخص میشود ولی اگر قصد تعیین دقیق آن را داشته باشید آن را در قالب یک مثال برای شما توضیح میدهیم:
فرض کنید ارزش ملک ۵ میلیارد تومان در نظر گرفته شود و برای ساخت آن ۲.۵ میلیارد تومان هزینه مورد نیاز باشد. در صورتی که سهم شرکا به صورت ۶۰ درصد برای مالک و ۴۰ درصد برای سازنده تعیین شده باشد، فرمول تعیین مبلغ بلاعوض به شکل زیر است:
۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰ = (۲.۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰ × ۶۰٪) – (۵.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ × ۴۰٪)
مشاهده میکنید که در این حالت سازنده باید مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان به عنوان بلاعوض به مالک پرداخت کند.
نمونه قرارداد مشارکت در ساخت
پس از آشنایی با قرارداد مشارکت در ساخت در این بخش نمونهای به شما ارائه میکنیم تا بدانید که چه جزئیاتی را باید در آن بگنجانید. برای دانلود یا مشاهده نمونه قرارداد مشارکت در ساخت روی دکمه زیر کلیک کنید.
جمعبندی
مشارکت در ساخت اگر به درستی انجام شود روشی سودآور هم برای مالک و هم سازنده است. ولی همانطور که در این مطلب اشاره شد، قرارداد مشارکت در ساخت دارای جزئیات زیادی میباشد که بیتوجهی به هرکدام از آنها میتواند باعث ضرر مالی و پایمال شدن حقوق طرفین شود. به همین دلیل لازم است که قبل از عقد قرارداد حتما با وکیل متخصص ملکی مشورت کنید و از حقوق و مسئولیتهای خود در قبال پروژه آگاه شوید.