تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت
فوت عزیزان یکی از اتفاقات مهم زندگی هر فرد است که می‌تواند تأثیرات زیادی بر زندگی خانواده و اطرافیان او داشته باشد. و یکی از مهم‌ترین مسائلی که باید حل شود، تقسیم اموال اوست. برای اینکه این کار به درستی انجام شود، لازم است که مشخص شود که چه کسانی وارث آن فرد هستند. و این کار از طریق دریافت گواهی «حصر وراثت» انجام می‌شود.
اما سوالی که وجود دارد این است که آیا حصر وراثت و انحصار وراثت تفاوتی با هم دارند؟ این مقاله توسط صادق عطاالهی وکیل پایه یک دادگستری در کرج متخصص وکیل ملکی در کرج تهیه شده است و در این مقاله قصد داریم این موضوع را بررسی کنیم. لطفا تا انتها با ما همراه باشید.
گواهی حصر وراثت چیست؟
گواهی حصر وراثت سندی است که توسط دادگاه صادر می‌شود و در آن، اسامی وراث متوفی و نسبت آنها با وی به طور دقیق مشخص می‌شود. این گواهی برای انجام امور مربوط به متوفی مانند تقسیم اموال، تصفیه حساب‌ها، و دریافت دیون و مطالبات وی ضروری است. برای دریافت گواهی حصر وراثت، باید مدارکی مانند اصل گواهی فوت، اصل شناسنامه وراث، و اصل سند مالکیت یا اجاره‌نامه اموال متوفی به دادگاه ارائه شود. پس از بررسی مدارک توسط دادگاه، در صورت احراز وارث بودن متقاضیان، گواهی حصر وراثت صادر می‌شود.
با این توضیحات متوجه می‌شویم که از نظر حقوقی در واقع تفاوتی بین حصر وراثت و انحصار وراثت وجود ندارد. در واقع هر دو کلمه‌ی انحصار و حصر ریشه‌ی یکسانی دارند و به یک معنی می‌باشند و به همین دلیل به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. اصطلاح “حصر” و “انحصار” در این زمینه، هر دو به معنای انحصاری بودن وراثت هستند. یعنی با صدور گواهی، مشخص می‌شود که چه کسانی به عنوان وارث متوفی شناخته می‌شوند و شخص دیگری نمی‌تواند ادعای ارث کند. بنابراین، گواهی حصر وراثت و گواهی انحصار وراثت دو نام برای یک سند حقوقی هستند که به معنای تصدیق انحصار وراثت و تعیین اشخاصی هستند که به عنوان وارث متوفی شناخته می‌شوند. البته در برخی از متون، ممکن است این دو اصطلاح به صورت متفاوتی مورد استفاده قرار گرفته باشند. به عنوان مثال، در برخی منابع، تفاوت این دو را این‌گونه تعریف کرده‌اند که در گواهی انحصار وراثت سهم الارث هر یک از وراث نیز ذکر شده است، در حالی که گواهی حصر وراثت، صرفاً به سندی گفته می‌شود که در آن مشخص شده است که چه کسانی وارث هستند. در عمل مراجع قضایی و ادارات ثبت اسناد و املاک، از عبارت «گواهی انحصار وراثت» استفاده می‌کنند. بنابراین، در حال حاضر، عبارت «گواهی حصر وراثت» کاربرد کمتری دارد.
چگونه گواهی حصر وراثت بگیریم؟
برای دریافت گواهی حصر وراثت باید مراحل زیر را طی کنید:
مرحله اول: تهیه مدارک لازم
همراه داشتن مدارک زیر برای دریافت گواهی حصر وراثت، الزامی است:
- مدارک هویتی وراث
- شناسنامه و گواهی فوت متوفی
- اصل و کپی سند مالکیت اموال متوفی (در صورت وجود)
- استشهادیه محضر
- گواهی مالیاتی
- وصیت نامه
مرحله دوم: تشکیل پرونده در شورای حل اختلاف
وراث باید با مراجعه به شورای حل اختلاف محل اقامت متوفی، پرونده‌ای برای دریافت گواهی حصر وراثت تشکیل دهند. برای تشکیل پرونده، باید فرمی را تکمیل کنند که در آن، اسامی وراث و سهم‌الارث هر یک از آنها قید شده است. این فرم باید به امضای سه شاهد برسد.
مرحله سوم: بررسی مدارک توسط شورای حل اختلاف
شورای حل اختلاف پس از دریافت مدارک و تشکیل پرونده، مدارک را بررسی می‌کند و در صورت کامل بودن آنها، قرار رسیدگی به پرونده را صادر می‌کند.
مرحله چهارم: رسیدگی به پرونده در شورای حل اختلاف
در جلسه رسیدگی، وراث باید در حضور شورای حل اختلاف حاضر شوند و اظهارات خود را بیان کنند. شورای حل اختلاف پس از شنیدن اظهارات وراث، حکم حصر وراثت را صادر می‌کند.
مرحله پنجم: دریافت گواهی حصر وراثت
حکم حصر وراثت توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود و ظرف چند روز از تاریخ صدور، در دفترخانه اسناد رسمی محل اقامت متوفی ثبت می‌شود. وراث می‌توانند پس از ثبت حکم در دفترخانه اسناد رسمی، گواهی حصر وراثت را دریافت کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مطلب «برای انحصار وراثت کجا برویم؟» را مطالعه کنید.
….:::: حتما مطالعه کنید : آیا انحصار وراثت اجباری است؟ ::::…
دادخواست حصر وراثت چیست؟
دادخواست حصر وراثت، درخواستی است که توسط یکی یا چند تن از وراث متوفی به دادگاه صالح ارائه می‌شود تا نسبت به تعیین وراث متوفی و میزان سهم‌الارث هر یک از آنها تصمیم‌گیری شود. این دادخواست باید در فرم مخصوصی تنظیم شود و به همراه مدارک و مستندات لازم به دادگاه ارائه شود. برای تنظیم دادخواست حصر وراثت، لازم است که مشخصات متوفی، وراث او و اموال و دارایی‌های متوفی به طور کامل در آن قید شود. همچنین، باید دلایل و مدارکی که حاکی از وقوع فوت متوفی و تعلق اموال و دارایی‌های او به وراث است، به دادخواست پیوست شود. دادخواست حصر وراثت باید به دادگاه محل اقامت متوفی یا محل وقوع اموال و دارایی‌های او ارائه شود. پس از ثبت درخواست، دادگاه با تعیین وقت رسیدگی، وراث را برای حضور در جلسه رسیدگی دعوت می‌کند. در جلسه‌ی رسیدگی، وراث فرصت دارند تا نسبت به ادعاهای خود توضیح دهند و مدارک و مستندات خود را ارائه دهند. پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه‌شده توسط وراث، دادگاه نسبت به صدور گواهی حصر وراثت اقدام می‌کند.
استعلام گواهی حصر وراثت
سایت عدلیران، به آدرس adliran.ir سامانه جامع قوه قضاییه است که از طریق آن می‌توان به خدمات مختلفی از جمله استعلام حصر وراثت دسترسی داشت. این سامانه در سال ۱۳۹۵ راه‌اندازی شد و از آن زمان تاکنون خدمات متنوعی را به کاربران ارائه کرده است. برای استفاده از سامانه عدلیران برای استعلام حصر وراثت، ابتدا باید در این سامانه ثبت‌نام کنید. برای این کار، به صفحه اصلی سامانه مراجعه کرده و روی گزینه «ثبت‌نام» کلیک کنید. در صفحه باز شده، اطلاعات لازم را وارد کرده و فرایند را تکمیل کنید. پس از ورور می‌توانید در بخش ابلاغیه‌ها صدور گواهی حصر وراثت را بررسی کنید.
جمع‌بندی
گواهی حصر وراثت سندی است که توسط دادگاه صادر می‌شود و در آن، اسامی وراث متوفی و نسبت آنها با وی به طور دقیق مشخص می‌شود. این گواهی برای انجام امور مربوط به متوفی مانند تقسیم اموال، تصفیه حساب‌ها، و دریافت دیون و مطالبات وی ضروری است. در این مطلب متوجه شدیم که از نظر حقوقی، حصر وراثت و انحصار وراثت تفاوتی با یکدیگر ندارند. این دو اصطلاح به معنای انحصاری بودن وراثت هستند. یعنی با صدور گواهی، مشخص می‌شود که چه کسانی به عنوان وارث متوفی شناخته می‌شوند و شخص دیگری نمی‌تواند ادعای ارث کند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.